De Palestijnse leiders weten dat nooit aan al hun eisen zal worden voldaan zolang de Amerikaanse president Donald Trump in functie is. Tenminste niet zolang Amerika de belangrijkste bemiddelaar is in het vredesproces in het Midden-Oosten. Kan iemand anders die rol overnemen?Daartoe spant de Palestijnse leider Machmoud Abbas zich tot het uiterste in om het Amerika van Trump uit die rol te verwijderen en een andere derde partij te vinden, die sympathieker staat tegenover het Palestijnse verhaal.

Een week nadat Abbas publiekelijk had gewenst dat het huis van Trump zou worden vernietigd, bracht zijn zoektocht hem naar Brussel, waar hij de Europese Unie dringend verzocht om de ‘Staat Palestina’ officieel te erkennen en de teugels van het vredesproces over te nemen.

Eén land, Slovenië, stemde ermee in Palestina te erkennen, en de EU beloofde een meer ‘centrale’ rol te spelen in het vredesproces, maar uiteindelijk mislukte Abbas uiteindelijk in zijn missie.

Federica Mogherini, de hoge EU-vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, was het er mee eens dat de EU een prominentere rol zou moeten spelen in het vredesproces, maar stelde niettemin dat ‘geen enkele inspanning de twee partijen ooit aan tafel zal brengen als het internationale multilaterale kader niet de Verenigde Staten omvat’. Met andere woorden, geen Trump, geen overeenkomst.

De Amerikaanse vicepresident Mike Pence kwam zondagavond in Israël aan voor een tweedaags bezoek. Op de luchthaven werd hij ontvangen door minister van Toerisme Yarin Levin. Vanochtend verwelkomde premier Benjamin Netanyahu hem officieel in zijn ambtswoning, waarbij alleen leden van Pence’s delegatie en medewerkers van Netanyahu aanwezig waren.Tijdens de opvangstceremonie wisselde de Amerikaanse vice-president een paar woorden met vier leden van de erewacht. Netanyahu nam de rol van vertaler op zich. ‘Jullie hebt prachtige onderzeeërs,’ zei hij tegen een soldaat van een onderzeebootcursus.

‘De vicepresident is een echte vriend van Israël en is al vele jaren een grote beschermer van Jeruzalem’, verklaarde het kabinet van de premier. ‘De band tussen het Amerikaanse volk en het Israëlische volk wordt weerspiegeld in de verregaande Amerikaanse steun voor Israël en samenwerking die niet alleen gebaseerd is op gemeenschappelijke belangen, maar ook op fundamen­tele waarden. Het bezoek van de vicepresident toont aan hoe sterk deze betrekkingen zijn. Israël waardeert de Amerikaanse president Trump en zijn regering voor hun beleid ten aanzien van belangrijke kwesties zoals de nucleaire overeenkomst met Iran, de erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël en de steun bij de Verenigde Naties.’

Na de officiële welkomstceremonie ontmoetten Netanyahu en Pence elkaar voor een privégesprek. Daarbij zei de vicepresident: ‘Het is mij een grote eer om in Jeruzalem, de hoofdstad van Israël, te zijn’. (…) ‘We staan aan het begin van een nieuw tijdperk waarin we zullen onderhandelen over vrede tussen Israël en de Palestijnen.’

Premier Netanyahu zei tijdens de bijeenkomst:’Meneer de vicepresident, ik had de eer hier jarenlang te staan en honderden leiders in de hoofdstad van Israël te ontvangen. Maar nu is het de eerste keer dat we allebei de volgende drie woorden kunnen zeggen:’Jeruzalem, Israëls hoofdstad’.

Premier Netanyahu ontvangt Amerikaanse vice-president Pence in zijn kantoor (video: GPO).

‘Ik wil president Trump en u bedanken voor de historische verklaring, waarvan ik weet, dat u die van harte hebt gesteund. Ik kijk ernaar uit om met hen te bespreken hoe we ons prachtige band kunnen versterken, die nooit sterker is geweest dan nu, en hoe we vrede en veiligheid kunnen bevorderen in onze regio, wat ons gemeenschappelijk doel is. Ik heet u, beste vriend hartelijk welkom in Jeruzalem’.

Protesterende Arabische Knessetleden de zaal uit gezet
In de middag hield Mike Pence een toespraak in de Knesset. De leden van de Gemeenschappelijke Arabische Lijst, die uit protest afwezig zouden zijn, waren daarbij toch aanwezig. Kort na het begin van Pence’s rede stonden ze echter op, hielden posters op met o.a. de tekst ‘Oost-Jeruzalem, de hoofdstad van Palestina’. Na een korte worsteling werden ze uit de zaal verwijderd.

De voorzitter van de Knesset, Yuli Edelstein, verklaarde vervolgens dat alle leden van de gemeenschappelijke lijst van de vergadering werden uitgesloten. Maar de Arabische parlementsleden hadden hun doel bereikt om in aanwezigheid van vicepresident Mike Pence te protesteren.

Amerikaanse ambassade voor eind 2019 naar Jeruzalem
Na het incident kon Pence zijn toespraak voortzetten waarin hij onder meer verklaarde, dat de Amerikaanse ambassade tegen het eind van 2019 haar deuren in Jeruzalem zal openen, dat de regering-Trump Iran nooit zal toestaan kernwapens te verkrijgen, en dat deze de Palestijnen onder druk zet om de vredesonderhandelingen te hervatten onder Israëls voorwaarden. Hij kreeg er een langdurig applaus voor.

Daarna heeft Pence een ontmoeting met Knesset-voorzitter Yuli Edelstein. Voor de avond staat een diner met het echtpaar Netanyahu op het programma.

Geen bezoek aan de Palestijnse Autoriteit
Oorspronkelijk was ook gepland dat Mike Pence een bezoek zou brengen aan de Palestijnse Autoriteit, naast een bezoek aan Bethlehem was er ook een ontmoeting gepland met de Palestijnse leider Machmoud Abbas. Maar sinds de Jeruzalem-verklaring van de Amerikaanse president Donald Trump weigert hij echter elk contact met de Amerikanen. Mike Pence is niet meer welkom.

Pence, go home’, eisen Palestijnen in Bethlehem, ‘u ontwijdt ons land’. De Amerikaanse vicepresident is niet welkom bij de Palestijnse Autoriteit (Foto: Wisam Hashlamoun/Flash90)

Machmoud Abbas is momenteel in Europa, waar hij de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie in Brussel ontmoet om hen te vragen de staat Palestina te erkennen. Dit is een reactie op de Amerikaanse erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël. Machmoud Abbas zei dat hij het vredesproces niet zal verlaten, hij blijft zich ervoor inzetten, maar de Verenigde Staten zijn niet langer de enigen die als bemiddelaar kunnen optreden.

De Palestijnse Autoriteit heeft voor de dagen van het bezoek van Mike Pence als protest een algemene staking uitgeroepen. Alleen op scholen mogen de lessen tot 12 uur ’s middags plaatsvinden.